#13 Model wielokrotnych szkiców explained

Na podstawie artykułu Multiple drafts model - Scholarpedia

Model wielokrotnych szkiców Daniela Dennetta (Consciousness explained, 1990) nie został przez niego stworzony z myślą o całkowitym wyjaśnieniu zjawiska świadomości. Raczej, jest to ogólny framework, zbiór zasad, które, wg autora, powinna spełniać prawdziwa spójna teoria świadomości.

Dennett swoją argumentację opiera na odrzuceniu tzw. teatru kartezjańskiego. Jest to powszechnie spotykane (u wielu ludzi nieuświadomione) przekonanie o tym, że gdzieś w mózgu znajduje się centralne miejsce, w którym schodzą się wszystkie sygnały-wyniki nieświadomego przetwarzania i tworzą wspólnie końcowy produkt, który jest w tym miejscu prezentowany naszemu wewnętrznemu ja-"publiczności teatru", stając się w tym momencie częścią świadomego doświadczenia. Tymczasem, jak dowodzą neuronauki, nie ma w mózgu takiego miejsca i dlatego trzeba szukać innego wyjaśnienia.

Analizując różne przykłady i eksperymenty (jak np. barwne phi) Dennett wyróżnił kilka reguł, którymi, jego zdaniem rządzi się świadomość. Oto one:

1. Świadomość, to torfowisko, a nie strumień - praca wykonywana przez wyimaginowanego homunkulusa w Teatrze Kartezjańskim musi zostać podzielona i rozdysponowana pomiędzy mniejsze ośrodki w mózgu.

2. There is no double transduction - Kiedy te ośrodki wykonają już swoją pracę przy przetwarzaniu danych, nie ma już potrzeby, żeby re-prezentować je ponownie jakiemuś wewnętrznemu obserwatorowi (pisałem o tym tutaj).

3. Architektura pandemonium - wiele procesów przebiega równolegle i powstaje wiele różnych, konkurencyjnych szkiców, z których wyłania się zwycięski szkic (tutaj).

4. Wiele naszych intuicji opiera się na błędnych prekoncepcjach - "Ponieważ nie jesteś niczym więcej, niż sumą podzespołów i procesów w twoim systemie nerwowym, pytanie Kiedy dokładnie stałem się świadomy tego-a-tego? jest zawsze pułapką. To pułapka w tym sensie, że może nie mieć lub nie potrzebować żadnej odpowiedzi, ponieważ opiera się na fałszywych przesłankach. [na temat natury jaźni]"

 

Eksperyment barwne phi. Dwie plamki migające odpowiednio szybko dają wrażenie jednej, która zmienia kolor w połowie. Czy to przewidywanie przyszłości, czy modyfikacja wspomnień możliwa dzięki opóźnieniu świadomości? Dennett mówi, że pytanie jest bezzasadne, ponieważ zakłada, że jest jakiś jeden konkretny moment, w którym "uświadamiamy sobie" zmianę koloru, co wynika z fałszywego założenia o linearności przetwarzania świadomości. Tymczasem cechy perceptu łączą się w różnych momentach, ścieżka przetwarzania może być bardzo skomplikowana i nie da się mówić o konkretnym momencie.