#27 Od lękliwości po nondualizm

Czym jest nieśmiałość? Czasami mam wrażenie, że koła koła zębate mojego procesu kognitywnego nie pracują gładko - tak jakby dostał się między nie piasek, który powoduje zgrzyty. Czasami zdarza się nawet, że blokują się całkowicie, sabotując całkowicie moje działanie. Ten piasek, to, wyobrażam sobie, "opiłki" negatywnych przeżyć, które, odcisnąwszy ślad w sieciach neuronowych mojego mózgu, stanowią szumy zakłócające przebieg procesów realizujących moją wolę. 

Ale jak odróżnić właściwy proces od szumu? Prawdopodobnie nie ma w psychice żadnego absolutu, który pozwoliłby to ostatecznie rozwiązać. Wszystko, co mamy w głowie, to narracja przeciwko narracji; jedne radziły sobie lepiej i wypierały gorzej przystosowane. W środowisku mózgu jedne ścieżki neuronowe utrwalały się, inne zanikały, ale o żadnej z nich nie można stwierdzić, że jest absolutnie właściwa. Kierując się wewnętrzną miarą dobrego samopoczucia można jednak z grubsza określić pewien optymalny poziom elastyczności umysłu, do którego chcielibyśmy dążyć.

Oczyszczenie procesu kognitynwego umożliwia robienie tego, co, w potocznym rozumieniu, po prostu powinno się robić. Ale nawet jeśli proces kognitywny jest czysty, nadal występują "naturalne" opory wynikające z konstrukcji samego mechanizmu, praw fizyki itd. Tak jak w fabrycznie  nowej przekładni występują opory w postaci inercji kół zębatych, sił tarcia, itp., tak samo w umyśle ludzkim nieskalanym żadną traumą występują pewne naturalne opory, które narzucają mu logikę działania. Na poziomie abstrakcji psychologicznej objawia się to jako potrzeby (pragnienia) i dążenie do ich zaspokojenia.

A co, jeśli pragnienia można by zaspokajać bez żadnych oporów? Wtedy prawdopodobnie straciłyby one swoją moc nad nami i swój semantyczny sens. Jeśli mógłbym skinięciem palca poruszyć całą Ziemię, pewnie na początku czułbym się bardzo podekscytowany. Po pewnym czasie jednak przestałoby to budzić we mnie jakiekolwiek emocje. Wraz ze spadkiem emocji, spadłoby pragnienie robienia rzeczy, które je wywołują. Gdyby nie opór, nie byłoby pragnień. Ta dynamika pragnienie-opór stanowi rusztowanie naszej rzeczywistości psychicznej, która pewnie implodowałaby, gdyby zabrakło jednego z tych elementów. 

Domyślnie widzimy to jako wolę działania, która trafia na opór: coś co chce, trafia na coś, co nie chce. Gdyby jednak przyjąć inny punkt widzenia - a możemy to zrobić, jeśli zgodzimy się co do tego, że nie ma w psychice żadnych absolutów - zobaczymy, że działa to w dwie strony: coś, co nie chce, znajduje opór w czymś, co chce. W tych ramach odniesienia świat jawi się, jako miejsce starcia dwóch oporów, z których żaden nie mógłby istnieć bez tego drugiego (nie miałby semantycznego sensu). 

Czy na tym właśnie polega nondualizm?



Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

#54 Najtrafniejsza prawda o umyśle?

Kiedyś Richard Feynman postawił następujący eksperyment myślowy: Gdyby w wyniku jakiejś globalnej katastrofy przepadła cała wiedza, którą wypracowała ludzkość, ale mógłbyś przekazać następnym pokoleniom jedno zdanie - jaką informację powinno zawierać, żeby jak najtrafniej oddawało cały utracony dorobek? Feynman odpowiedział: "Materia jest zbudowana z atomów." Ponieważ z tego jednego zdania można wyprowadzić większość podstawowych gałęzi współczesnej nauki: termodynamikę (zderzające się atomy), elektromagnetyzm (odpychające/przyciągające się elektrony i protony), elektrotechnikę, chemię, itd... Wyobraźmy sobie analogiczny eksperyment w dziedzinie filozofii umysłu. Co mógłby przekazać kognitywista ocalałej populacji? Nie wiem, natomiast moje głosy podpowiadają mi, że mogłoby to być coś stylu: "W umyśle nie ma żadnych absolutów, są tylko mniej lub bardziej wydeptane ścieżki neuronowe".  Mam na myśli to, że presja selekcyjna w środowisku mózgu wyłoniła, kosztem innych,
Czytaj więcej

#48 Ken Wilber, One Taste - ulubione fragmenty

Transformative vs. translative spirituality In a series of books, I have tried to show that religion itself has always performed two very important, but very different, functions.  One, it acts as a way of creating meaning for the separate self: it offers myths and stories and tales and narratives and rituals and revivals that, taken together, help the separate self make sense of, and endure, the slings and arrows of outrageous fortune.  This function of religion does not usually or necessarily change the level of consciousness in a person; it does not deliver radical transformation.  Nor does it deliver a shattering liberation from the separate self altogether. Rather, it consoles the self, fortifies the self, defends the self, promotes the self.  As long as the separate self believes the myths, performs the rituals, mouths the prayers, or embraces the dogma, then the self, it is fervently believed, will be “saved”—either now in the glory of being God-saved or Goddess-favored, or in a
Czytaj więcej

#53 Ślepcy i słoń - ulubione fragmenty

 AWAKENING HYPOTHESIS Have you ever carefully investigated exactly what happens when you wake up in the morning? What is the very first conscious experience, in the first fraction of a second, before you even remember who you are and what you will do today? I have found that part of the phenomenology of waking from dreamless deep sleep is a primordial sense of confidence that perceptual states will very soon occur, that one is now “open to the world” and knows about one’s epistemic capacity, and also that one can (and very soon will) know where one is, what time it is, and so on. In a few milliseconds, one will also know who one is: Phenomenologically, the gradual transition from unconsciousness to the wake state is characterized by another subtle and intuitive presentiment, something that one might perhaps term a phenomenal “foreshadowing of selfhood.” This is an expectation not merely of knowledge, but of egoic self-knowledge—but before it actually manifests.  Waking up involves an
Czytaj więcej