#18 Thomas Metzinger - Naukowo o medytacji

Inspirując się doświadczeniami ludzi praktykujących medytację oraz tradycjami religijnymi Dalekiego Wschodu, prof. Thomas Metzinger szuka odpowiedzi na pytanie: czym naprawdę jest doświadczenie czystej świadomości (pure consciousness), o którym wspominają? Czy w ogóle istnieje coś takiego? Jeśli tak, to w jaki sposób zachodnia neuronauka i filozofia umysłu mogłyby z tego skorzystać?

Na czym polega doświadczenie czystej świadomości? Robert Forman w książce The Problem of Pure Consciousness opisuje je jako "czuwającą ale pozbawioną zawartości (nieintencjonalną) świadomość":

Nie ma myślenia ani percepcji jakiejkolwiek treści mentalnej lub sensorycznej. Jednak, pomimo zawieszenia treści, osoba doświadczająca wychodzi z tego stanu przekonana, że była przebudzona i w pełni świadoma. Doświadczenie to, nazywane doświadczeniem czystej świadomości, zostało zauważone w prawie każdej tradycji. (...) Zjawisko czystej świadomości może zostać zdefiniowane jako czuwająca ale pozbawiona zawartości (intencjonalnej) świadomość.

Swoje badania Metzinger oparł na wynikach 1409 poprawnie wypełnionych ankiet, o uzupełnienie których poproszono osoby regularnie medytujące na całym świecie. Uczestnicy mieli za zadanie odpowiedzieć na pytanie, czy doświadczyli czystej świadomości i, jeśli (według nich) miało to miejsce, udzielić odpowiedzi na kilkadziesiąt pytań dotyczących natury tego zjawiska, podzielonych na 12 kategorii. Link do badań

Kwestionariusz - przykładowe pytania i korelacje z poszczególnymi kategoriami

Tak profesor Metzinger pisze o znaczeniu badań tego typu dla neuronauki:

Niedoceniane doświadczenie czystej świadomości w medytacji ma ogromne znaczenie dla interdyscyplinarnej dziedziny badań nad świadomością. Czysta świadomość otwiera nowe metodologiczne perspektywy, tworząc potencjał do stworzenia minimalnego modelu, co z kolei może przyczynić się do stworzenia minimalnego modelu ujednolicającego. Studia nad czystą świadomością pomagają również w dopracowaniu pytań teoretycznych w badaniach zjawiska świadomości (...) Wreszcie, może wspierać teoretyczne łączenie istniejących podejść w nowy sposób. 

Od siebie dodam, że wydaje mi się to bardzo ważne, ponieważ odnalezienie stanu czystej świadomości być może pozwoliłoby na wyizolowanie odpowiadającego mu neuronalnego korelatu (o ile istnieje jeden konkretny), co bardzo pomogłoby nam w zrozumieniu tego zjawiska.


Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

#54 Najtrafniejsza prawda o umyśle?

Kiedyś Richard Feynman postawił następujący eksperyment myślowy: Gdyby w wyniku jakiejś globalnej katastrofy przepadła cała wiedza, którą wypracowała ludzkość, ale mógłbyś przekazać następnym pokoleniom jedno zdanie - jaką informację powinno zawierać, żeby jak najtrafniej oddawało cały utracony dorobek? Feynman odpowiedział: "Materia jest zbudowana z atomów." Ponieważ z tego jednego zdania można wyprowadzić większość podstawowych gałęzi współczesnej nauki: termodynamikę (zderzające się atomy), elektromagnetyzm (odpychające/przyciągające się elektrony i protony), elektrotechnikę, chemię, itd... Wyobraźmy sobie analogiczny eksperyment w dziedzinie filozofii umysłu. Co mógłby przekazać kognitywista ocalałej populacji? Nie wiem, natomiast moje głosy podpowiadają mi, że mogłoby to być coś stylu: "W umyśle nie ma żadnych absolutów, są tylko mniej lub bardziej wydeptane ścieżki neuronowe".  Mam na myśli to, że presja selekcyjna w środowisku mózgu wyłoniła, kosztem innych,
Czytaj więcej

#48 Ken Wilber, One Taste - ulubione fragmenty

Transformative vs. translative spirituality In a series of books, I have tried to show that religion itself has always performed two very important, but very different, functions.  One, it acts as a way of creating meaning for the separate self: it offers myths and stories and tales and narratives and rituals and revivals that, taken together, help the separate self make sense of, and endure, the slings and arrows of outrageous fortune.  This function of religion does not usually or necessarily change the level of consciousness in a person; it does not deliver radical transformation.  Nor does it deliver a shattering liberation from the separate self altogether. Rather, it consoles the self, fortifies the self, defends the self, promotes the self.  As long as the separate self believes the myths, performs the rituals, mouths the prayers, or embraces the dogma, then the self, it is fervently believed, will be “saved”—either now in the glory of being God-saved or Goddess-favored, or in a
Czytaj więcej

#53 Ślepcy i słoń - ulubione fragmenty

 AWAKENING HYPOTHESIS Have you ever carefully investigated exactly what happens when you wake up in the morning? What is the very first conscious experience, in the first fraction of a second, before you even remember who you are and what you will do today? I have found that part of the phenomenology of waking from dreamless deep sleep is a primordial sense of confidence that perceptual states will very soon occur, that one is now “open to the world” and knows about one’s epistemic capacity, and also that one can (and very soon will) know where one is, what time it is, and so on. In a few milliseconds, one will also know who one is: Phenomenologically, the gradual transition from unconsciousness to the wake state is characterized by another subtle and intuitive presentiment, something that one might perhaps term a phenomenal “foreshadowing of selfhood.” This is an expectation not merely of knowledge, but of egoic self-knowledge—but before it actually manifests.  Waking up involves an
Czytaj więcej